पंजाब डख यांच्या प्लॉटची सद्यस्थिती
हवामान तज्ज्ञ पंजाब डख यांनी त्यांच्या स्वतःच्या शेतातील ३२ दिवसांच्या कोरडवाहू हरभरा प्लॉटच्या अनुभवावर आधारित नियोजन शेतकऱ्यांसोमोर मांडले आहे. त्यांनी ‘इन्व्हेज कंपनीचा ८१ नंबर’ या वाणाची पेरणी केली आहे. डख यांनी यावेळेस आपल्या १८ एकर क्षेत्रात वेगवेगळ्या कंपन्यांच्या व्हरायटी (जाती) लावून प्रयोग केले आहेत. पेरणीनंतर ३२ दिवसांत या प्लॉटवर एक खुरपण झाले असून, एक फवारणी देखील पूर्ण केली आहे.
डख यांनी केलेली फवारणी
हरभरा पिकाच्या ३२ दिवसांच्या टप्प्यात, फुटी चांगल्या होण्यासाठी डख यांनी केलेली पहिली फवारणी खालीलप्रमाणे होती:
या फवारणीमुळे पिकाची चांगली वाढ होण्यास मदत मिळते.
पाणी आणि खत व्यवस्थापन (नवीन सल्ला)
पंजाब डख यांनी त्यांच्या प्लॉटमधील विविध भागांमध्ये खताचे वेगवेगळे नियोजन करून पाहिले आहे. काही ठिकाणी त्यांनी दोन बॅग डीएपी (DAP) टाकून नंतर पोटॅश वरून फेकून एक नियोजन केले, तर काही ठिकाणी फक्त एक बॅग खत देऊन प्रयोग केला. या अनुभवावर आधारित डख यांनी शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाचा सल्ला दिला आहे:
-
पाणी: ज्या शेतकऱ्यांना हरभऱ्याला पाणी देणे शक्य आहे, त्यांनी आता त्वरित पाणी देण्यास सुरुवात करावी.
-
खत: पाणी दिल्यानंतर, शेतकऱ्यांनी उपलब्ध असलेले मिश्र खत (उदा. १९:१९:१९ किंवा दुसरे मिश्र खत) फेकावे. हे खत फेकल्यामुळे पिकाला मर रोग (मूळकूज) लागणार नाही आणि ते खत पिकाला घाट्यामध्ये (दाणे भरताना) लागू होईल.
थंडीची लाट आणि पीक संरक्षणाचा सल्ला
सध्या राज्यात तीव्र थंडीची लाट असल्याने, यंदा हरभऱ्याचे आणि गव्हाचे पीक चांगले आणि जोमात येणार आहे, ही शेतकऱ्यांसाठी आनंदाची बातमी आहे. मात्र, चांगल्या उत्पादनासाठी पिकाचे संरक्षण करणेही आवश्यक आहे.
या नियोजनामुळे पीक मर रोगापासून वाचते, फुटवा चांगला होतो आणि थंडीमुळे वाढलेल्या अनुकूल वातावरणाचा फायदा घेऊन पीक चांगले येते.
