को ८६०३२ पेक्षा १० टक्क्यांहून अधिक उत्पादन; महाराष्ट्र, गुजरातसह अनेक राज्यांसाठी शिफारस.
फुले १३००७ वाणाची ओळख आणि निर्मिती
फुले ऊस १३००७ (Phule 13007) हे ऊस वाण पाडेगावच्या मध्यवर्ती ऊस संशोधन केंद्राने विकसित केले आहे आणि अखिल भारतीय समन्वित ऊस संशोधन योजनेमार्फत ते प्रसारित करण्यात आले आहे. या वाणाची निर्मिती ‘फुले २६५’ आणि ‘को एम झेड २५४’ या दोन प्रचलित वाणांच्या संकरातून करण्यात आली आहे. फुले ऊस १३००७ हे वाण सुरू, पूर्व हंगामी आणि आडसाली अशा तिन्ही हंगामांसाठी लागवडीसाठी शिफारस केलेले आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना या वाणाची निवड करणे सोपे झाले आहे.
पाण्याचा ताण आणि शारयुक्त जमिनीसाठी वरदान
या वाणाचे सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे याची पाण्याचा ताण सहन करण्याची उत्कृष्ट क्षमता आहे. उन्हाळ्यामध्ये बऱ्याच शेतकऱ्यांकडे पाण्याची कमतरता भासते. अशा वेळी जरी पाणी देणे थांबवले तरी, या वाणाच्या उत्पादनात फार मोठी घट होत नाही, हे अभ्यासातून सिद्ध झाले आहे. तसेच, शारयुक्त जमिनीमध्ये देखील चांगली उगवण आणि उत्पादन देण्याची क्षमता या वाणामध्ये आहे. भारतीय ऊस संशोधन संस्थेने या वाणाची शिफारस महाराष्ट्र, गुजरात, कर्नाटक, तमिळनाडू, आंध्रप्रदेश, मध्यप्रदेश आणि छत्तीसगड या प्रमुख राज्यांसाठी केलेली आहे.
उत्पादन क्षमता आणि तुलनात्मक फायदे
फुले ऊस १३००७ या वाणाची उत्पादन क्षमता प्रचलित वाणांपेक्षा खूपच चांगली आहे. सुरू, पूर्व हंगामी, आडसाली आणि खोडवा अशा सर्वच हंगामांमध्ये या वाणाचे ऊस आणि साखर उत्पादन को ८६०३२ या वाणापेक्षा अधिक आहे. को ८६०३२ बरोबर तुलना केली असता, फुले १३००७ चे ऊस उत्पादन ८ ते १३ टक्के जास्त आणि साखर उत्पादन ६ ते ११ टक्के जास्त मिळाले आहे. तसेच, हे वाण इतर महत्त्वाचे वाण जसे की कोएसएनके ०५१०३ आणि कोसी ६७१ यांच्या तुलनेतही चाचण्यांमध्ये पहिल्या क्रमांकावर आले आहे.
वाढीची कारणे आणि शारीरिक वैशिष्ट्ये
या वाणाचे उत्पादन अधिक असण्यामागे त्याची शारीरिक वैशिष्ट्ये कारणीभूत आहेत. या उसाचा व्यास प्रचलित वाणांपेक्षा जास्त आहे, तसेच त्याची सरासरी उंची देखील जास्त आहे. एका उसाचे वजन जवळपास दीड किलो किंवा त्याहून अधिक पाहायला मिळते, ज्यामुळे एकूण ऊस उत्पादनात वाढ होते. या वाणामध्ये उसाची संख्या अधिक मिळते आणि खोडवा देखील अतिशय चांगल्या प्रकारे घेता येतो. याच्या कांड्या हिरवट असून पाने गडद हिरवी, मध्यम रुंदीची आणि कुस नसलेली असल्याने चाऱ्यासाठी देखील उत्तम ठरते.
रोगप्रतिकारशक्ती आणि निष्कर्ष
फुले ऊस १३००७ हे वाण अनेक महत्त्वाच्या रोगांना चांगल्या प्रकारे प्रतिकार करते. लालकूज, मर, काणी, पिवळेपान यांसारख्या रोगांना हे वाण प्रतिकारक्षम आहे. तसेच, किडींचा प्रादुर्भाव देखील कमी पाहायला मिळतो. तुरा उशिरा आणि अतिशय कमी प्रमाणामध्ये येतो, ज्यामुळे उसातील साखरेचे प्रमाण चांगले टिकून राहते. या सर्व गुणांमुळे, फुले ऊस १३००७ हे वाण पाण्याचा ताण सहन करणारे आणि प्रचलित वाणांपेक्षा सरासरी १० टक्क्यांनी अधिक ऊस व साखर उत्पादन देणारे एक उत्कृष्ट वाण म्हणून शेतकऱ्यांसाठी शिफारसीय आहे.
