विक्रमी उत्पन्नाचे लक्ष्य गाठा; मुख्य अन्नद्रव्यांसोबत सूक्ष्म अन्नद्रव्यांचे व्यवस्थापन अत्यंत महत्त्वाचे.
विक्रमी उत्पादनासाठी अन्नद्रव्य व्यवस्थापनाचे महत्त्व
शेतकरी बांधवांनी हरभऱ्याचे एकरी उत्पादन १२ ते १५ क्विंटलपर्यंत विक्रमी पातळीवर नेण्याचे महत्त्वाकांक्षी लक्ष्य ठेवले असेल, तर केवळ मुख्य अन्नद्रव्ये (उदा. नत्र, स्फुरद, पालाश) पुरवून चालणार नाही. या मुख्य अन्नद्रव्यांच्या जोडीलाच पिकाला योग्य वेळी मायक्रोन्यूट्रिएंट्स म्हणजेच सूक्ष्म अन्नद्रव्ये देणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची कमतरता भासल्यास पिकाची वाढ खुंटते आणि फुलोरा व फलधारणा यावर थेट नकारात्मक परिणाम होतो. म्हणूनच, उच्च उत्पादन घेण्यासाठी सूक्ष्म अन्नद्रव्य व्यवस्थापन हा कळीचा घटक असून, केवळ दोन वेळेवर केलेल्या फवारण्यांनी उत्पादनात २० टक्क्यांपर्यंत वाढ करणे शक्य आहे.
सूक्ष्म अन्नद्रव्यांच्या फवारणीची योग्य वेळ
उत्पादन वाढवण्यासाठी हरभरा पिकावर सूक्ष्म अन्नद्रव्यांच्या एकूण दोन अत्यंत महत्त्वाच्या फवारण्या करणे आवश्यक आहे. या फवारण्या पिकाच्या महत्त्वाच्या वाढीच्या टप्प्यांमध्ये करणे आवश्यक आहे. पहिली फवारणी हरभऱ्याचे पीक साधारणपणे २५ ते ३० दिवसांचे झाल्यावर करावी. या टप्प्यात पिकाची शाकीय वाढ आणि फुटवा सुरू झालेला असतो. यानंतर दुसरी फवारणी ३५ ते ४० दिवसांच्या दरम्यान करायची आहे. हा टप्पा पिकातील फुटवा वाढवण्यासाठी आणि फुलोऱ्यासाठी अनुकूल असतो. विक्रमी उत्पादन मिळवण्यासाठी या दोन्ही फवारण्या सूक्ष्म अन्नद्रव्यांच्या स्वतंत्र (सेपरेट) स्वरूपात करणे अधिक फायदेशीर ठरते.
